تاریخچه منطقه کامووچوگان

در ادامه درباره تاریخچه کامو و چوگان مطالبی درج می گردد؛

با توجه به تحقیقات به عمل آمده منطقه کامو گرانیکاه ایران محسوب می شود و از حیث قارهای ایجاد شده در کوه‌های مرتفع و سر به فلک کشیده، این منطقه از خاستگاه‌های اولیه پیدایش بشر بوده و ابزارهای سنگی به دست آمده در زمینه شکار حیوانات درکامو یکی از قدیمی ترین مراکز اسکان بشر بوده و بلندترین نقطه جغرافیایی استان اصفهان نسبت به سطح دریا می‌باشد و بقایای شکل گیری خشکی پس از فرورفتن آب اقیانوس اولیه حدود دو میلیارد سال از حیات این ناحیه می‌گذرد.

حجاری، ساخت ابزارهای سنگی، پالایش مواد، پیدایش لوله‌های سفالین انتقال آب در هزاره سوم قبل از میلاد، ساخت استخرهای مهار آب، طراحی وسایل مخصوص پالایش ماست بنام مشک، تولید آهک، ساخت طلا در منطقه پا سنگ زر، سفالگری، ساخت تجهیزات کشاورزی، ابداع ورزشهای سنتی و ابزارهای مربوط به آنها مانند نبی بازی، کازو، کالاچ و غیره، ساخت قفلهایی مانند کلون، قالی بافی، سفره بافی، گلیم بافی، علم تولید آلیاژ در هزاره‌های قبل از میلاد، علم گیاه شناسی و طب سنتی، ترویج کشاورزی، رکورد بذر گندم و سیب زمینی، استفاده از چرم در امر حفاظت از مواد غذایی از دیر باز مانند قلیه و دیگهای روغن و مشکوله‌های نگهداری ماستینه، تولید زغال، ابداع تنورهای گلی، صنعت آهنگری، نساجی و پشم ریسی و.... از نبوغ منحصربه‌فرد این مردم است.

لکن اگر بخواهیم از حیث تمدّنی و شهرنشینی منطقه را مورد بررسی قرار دهیم، آب عامل و منشأ شکل گیری هر تمدّن، شهر و یا اجتماعی کوچک است و شکل گیری جوامع کامو و چوگان نیز از این قاعده مستثنا نبوده است. به علت عدم دسترسی به اسناد تاریخی مرتبط که در گذر زمان دستخوش آسیب های طبیعی و انسانی از جمله سرقت توسط بیگانگان شده است، زمان پیدایش کامو، چوگان و جوشقان که در مسیر رود کبیر کامو قرار دارند، به صورت دقیق مشخص نیست و یا تحقیقات تخصصی و گسترده ای می طلبد. اما طیّ تحقیقات کوچکی که صورت گرفته است مشخص شده که «رود کبیر کامو» یا «کاس رود» در دوران کهن دریاچه ای بزرگ بوده است. به طور مثال در کتاب "دانشنامه ی کاشان" اثر دکتر جهانشاه درخشانی می خوانیم که:

آشکارا ایرانیان در دوران ساسانی و پیش از آن، هنوز از وجود دریایی در نزدیکی کاشان آگاه بوده اند و در متن های آن دوران از این دریا یاد شده است. یکی از این متن ها "خداینامه" بود که ابن مقفّع آن را از پارسی به عربی برگردانده بود. اصل متن فارسی و عربی از میان رفته است، ولی مورّخان اسلامی به متن ابن مقفّع دسترسی داشته و در کتاب های خود از آن بازگو کرده اند. از جمله حسن ابن محمّد ابن حسن قمی (سده ی 4 هجری) از ابن مقفّع آورده و می گوید که قاسان(همان کاشان است) در آغاز دریا(دریاچه) بوده است و آن را «کاس رود» خوانده اند و دریا به تدریج پس خشکیده و خشکی پیشرفت کرده است . این گزارش با بررسی های علمی و نیز متن های مستقل دیگر هماهنگی دارد.

(دانشنامه کاشان – جلد 3 – بخش 3 – صفحه 91 )

با توجّه به نقل های سینه به سینه ای که از پیشینیان شده، زلزله ای مهیب یکبار تمدّن شکل گرفته در حاشیه ی این رود را زیر و رو می نماید و اگر با بدبینی، نقل گذشتگان را قصّه هایی برای سرگرمی در نظر بگیریم، حفاری های متعدّد و فراوان قاچاقچیان آثار تاریخی گواهی مستند بر وجود تمدّنی عظیم در پس نقاب خاک این دیار است که در صورت عدم پیگیری توسط مراجع و دستگاه های مربوط باید در آینده آثار تاریخی را در موزه های کشورهای حوزه خلیج فارس جستجو نمود که شیخ نشینان قصد تمدن سازی و جعل تاریخ را از این طریق دارند (مانند آثار جیرفت کرمان...).

قلعه ها یکی از آثار تاریخی است که مورد سرقت واقع نشده! ولی از حوادث طبیعی مصون نمانده اند و یا مهد ورزش باستانی چوگان بازی در گذشته های بسیار دور - که اکنون نیز بقایای دشت وسیعی بنام اسب ریز در بین دو منطقه ی کامو و چوگان وجود دارد - شاهدی بر این مدعاست...

آثار تاریخی :

1)              برج مسکونی میرزاآقا خان:  این اثر تاریخی گرانبها در حاشیه ی رودخانه کبیر کامو ساخته شده (محله ی مسجد دربند) و تنها برج مسکونی کشور که در فهرست آثار سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است، می باشد و از وضعیت ظاهری و فیزیکی خوبی برخوردار است.

2)              برج شیخی: این برج در محله پایین بوده و به ثبت آثار تاریخی سازمان نیز رسیده ولی از وضعیت ظاهری خوبی برخوردار نبوده و نیاز شدیدی به مرمت دارد.

3)              برج های قلعه ی دِز : این قلعه در شمال منطقه کامو  واقع شده و به نظر می رسد از لحاظ قدمت از سایر برج ها و قلع قدیمی تر باشد و طبیعتاً بیشتر تخریب شده و همانطور که در مقدمه ذکر شد، بار ها مورد کندوکاو سوداگران آثار تاریخی قرار گرفته که پیگیری مسئولین را می طلبد.

4)              آسیاب های آبی: در گذشته به دلیل پر آب تر بودن رود کبیر کامو و نیز وجود نداشتن امکانات صنعتی امروز برای تهیه ی آرد، کامو مهد آسیاب های آبی بوده است که از مناطق اطراف هم برای تبدیل گندم و حبوبات خود به آرد و بلغور به کامو می آمدند. بیشتر این آسیب ها مانند عصار خانه های شهر اصفهان به دلیل از دست دادن کارایی سنتی و پیدایش آسیاب های برقی، تخریب شده اند و یا در حال تخریب هستند. از جمله این آسیاب ها می توان به آسیاب بزرگیان و مسجد دربند (آر چپه) اشاره کرد.

5)              قبرستان زرتشت :  بر حای مانده از دوران قبل از اسلام

6)              خانه های تاریخی :  این خانه ها که نماد معماری قدیم کامو می باشد هنوز به صورت شخصی نگهداری می شوند و بافت سنّتی آن ها حفظ شده است. این منازل در اطراف برج میرزاآقا خان واقع است و می توان از خانه حاج خلیل خان و خانه حاج اسماعیل خان یاد کرد.

7)              قنات های تاریخی

آثار تاریخی دیگری از جمله مسجد پارند، حمام میانده ، حمام سرای عبدالله و... نیز وجود داشته اند که متاسفانه تخریب شده اند...